بررسی خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و کانی شناسی گردوغبار شهر اهواز

بیش از دو سوم کشور ایران در شرایط اقلیم بیابانی و نیمه بیابانی قرار دارد. با این حال علی‌رغم اینکه طوفان‌های گرد و غبار یکی از چالش‌های زیست محیطی در این مناطق به ویژه در استان‌های غربی و جنوب غربی می‌باشند، لیکن اطلاعات اندکی در رابطه با خصوصیات و منشاء وقوع این طوفان‌ها وجود دارد. این تحقیق با هدف بررسی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی و ترکیب کانی‌شناسی ذرات گردوغبار ترسیب یافته در شهر اهواز در تابستان و پاییز 1390 انجام شد. به این منظور 15 ایستگاه برای نصب تله‌های رسوبگیر تیله‌ای در شهر اهواز انتخاب و هر ماه پس از جمع‌آوری نمونه‌‌های غبار، نرخ ترسیب، ترکیب کانی شناسی، الگوی توزیع اندازه ذرات و غلظت فلزات سرب، کادمیوم و روی، در نمونه‌ی ذرات گردوغبار تعیین گردید. نتایج به‌دست آمده از این مطالعه حاکی از افزایش قابل توجه نرخ ترسیب ذرات گردوغبار در منطقه در زمان بروز طوفان‌های گردوغبار، نسبت به شرایط بدون طوفان گردوغبار می‌باشد؛ همچنین افزایش موضعی نرخ ترسیب برای بعضی از ایستگاه‌ها حاکی از دخالت عوامل محلی مانند وجود زمین-های بایر و عاری از پوشش و پروژه‌های عمرانی رهاشده در رسوب ذرات گردوغبار بود. ترکیب کانی‌شناسی ذرات گرد و غبار عمدتاً شامل کلسیت، کوارتز و فلدسپات می‌باشد. بررسی توزیع اندازه ذرات گردوغبار نیز فراوانی ذرات در اندازه سیلت را نشان داد که البته این توزیع در زمان وقوع طوفان‌های گردوغبار به سمت ذرات ریزتر گرایش داشت. به علاوه، نتایج حاصل از بررسی غلظت فلزات سنگین در ذرات گرد و غبار مورد مطالعه افزایش غلظت این فلزات را در مناطق صنعتی و پرترافیک نشان داد. همچنین با مقایسه غلظت فلزات سنگین در ماه‌های مختلف نمونه‌برداری بیشترین غلظت فلزات سنگین در آذر ماه مشاهده گردید.